دهانشویه ابزار مؤثری در حفظ سلامت دهان و دندان است. این محلول به عنوان تکمیلکنندهٔ مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، به مناطقی که دسترسی به آنها دشوار است نفوذ کرده و به بهبود بهداشت دهان کمک میکند. استفاده از دهانشویه سه مزیت اصلی دارد: کاهش باکتریهای دهانی، تازه کردن نفس و پیشگیری از بیماریهای دندانی. بنابراین، دهانشویه برای درمان عفونتهای دهان و دندان به عنوان یک بخش حیاتی در روتین روزانه شناخته میشود.
تفاوت انواع دهانشویه درمانی و روزانه
دهانشویههای درمانی با ترکیبات دارویی خاص با هدف درمان یا پیشگیری از مشکلات سلامت دهان فرموله میشوند. آنها میتوانند توسط دندانپزشک تجویز شوند یا بدون نسخه در دسترس هستند و معمولاً مشکلاتی مانند بیماری لثه، پوسیدگی دندان و عفونتهای دهان را هدف قرار میدهند. ترکیبات فعال رایج شامل کلرهگزیدین، فلوراید و اسانسها هستند که هر کدام هدف خاصی مانند کاهش پلاک یا جلوگیری از پوسیدگی دارند.
دهانشویههای روزانه که به عنوان دهانشویههای آرایشی نیز شناخته میشوند، عمدتاً برای بهبود طراوت نفس و حفظ بهداشت دهان استفاده میشوند. آنها لزوماً حاوی عوامل درمانی نیستند و برای استفاده منظم بی خطر هستند. عملکرد اصلی آنها پوشاندن بوی بد دهان و ایجاد احساس تمیزی است.
موارد مصرف دهانشویه
دهانشویه اهداف متعددی را انجام میدهد و روال مراقبت از دندان را با کاربردهای زیر بهبود میبخشد:
- بهبود بهداشت: با رسیدن به مناطقی که ممکن است مسواک زدن از دست برود، دهانشویه تمیزی جامعتری را تضمین میکند.
- طراوت نفس: معمولاً برای مبارزه با بوی بد دهان استفاده میشود و راه حلی موقت برای بوی بد دهان ارائه میدهد.
جلوگیری از پوسیدگی دندانها
دهانشویههای فلوراید نقش مهمی در پیشگیری از پوسیدگی دندان دارند. فلوراید به بازسازی مجدد دندانها کمک میکند و آنها را در برابر پوسیدگی مقاوم میکند. استفاده منظم از دهانشویه فلوراید میتواند به طور قابل توجهی خطر پوسیدگی دندان را کاهش دهد، به خصوص در افرادی که در معرض خطر بالای پوسیدگی دندان هستند.
رفع بوی بد دهان: دهانشویه با خنثی کردن بوها و کاهش باکتریهای مسئول بوی بد دهان میتواند به طور موثری بوی بد دهان را کنترل کند. موادی مانند ستیل پیریدینیم کلرید، کلرهگزیدین و ترکیبات روی به ویژه در مبارزه با بوی بد دهان در منبع آن موثر هستند.
التهاب لثه: دهانشویههایی با خواص ضد التهابی، مانند آنهایی که حاوی کلرهگزیدین یا اسانس هستند، به کاهش تجمع پلاک و التهاب لثه کمک میکنند. استفاده منظم میتواند به مدیریت علائم بیماری لثه مانند خونریزی و تورم لثه کمک کند و از پیشرفت آن جلوگیری کند.
عفونت دندان: دهانشویههای درمانی حاوی عوامل ضد باکتری برای درمان و پیشگیری از عفونتهای دندانی استفاده میشود. بهعنوانمثال، دهانشویه با کلرهگزیدین پس از جراحی دندان برای جلوگیری از عفونت و بهبود سریع زخمهای دندانی توصیه میشود.
این توضیحات مفصل درک واضحتری از انواع مختلف دهانشویههای موجود و کاربردهای خاص آنها در مراقبت از دندان ارائه میدهد و به شما کمک میکند محصول مناسب را بر اساس نیازهای بهداشت دهان و دندان خود انتخاب کنید.
دهانشویه خانگی و طبیعی برای عفونت دندان
اگر به دنبال دهانشویههای خانگی و طبیعی برای مقابله با عفونت دندان هستید، چند گزینه مؤثر وجود دارد که میتوانند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کنند:
۱. دهانشویه آب نمک
- طرز تهیه: یک قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید.
- نحوه استفاده: روزانه ۲ تا ۳ بار دهان را با آن شستشو دهید.
- مزایا: خاصیت ضدعفونیکنندگی دارد و تورم را کاهش میدهد.
۲. دهانشویه جوش شیرین
- طرز تهیه: نصف قاشق چایخوری جوش شیرین را در یک لیوان آب حل کنید.
- نحوه استفاده: روزانه ۲ بار دهان را با آن بشویید.
- مزایا: باکتریها را کاهش داده و به تعادل pH دهان کمک میکند.
۳. دهانشویه سرکه سیب
- طرز تهیه: یک قاشق غذاخوری سرکه سیب را در یک لیوان آب رقیق کنید.
- نحوه استفاده: ۳۰ ثانیه در دهان نگه دارید و سپس بیرون بریزید.
- مزایا: خاصیت ضدباکتری و ضدقارچی دارد.
۴. دهانشویه چای سبز یا بابونه
- طرز تهیه: چای سبز یا بابونه را دم کرده و پس از خنک شدن از آن استفاده کنید.
- نحوه استفاده: روزانه چند بار دهان را با آن بشویید.
- مزایا: ضدالتهاب و تسکیندهنده درد است.
۵. دهانشویه روغن درخت چای
- طرز تهیه: ۲ قطره روغن درخت چای را در یک لیوان آب حل کنید.
- نحوه استفاده: روزانه یک تا دو بار غرغره کنید.
- مزایا: خاصیت ضدعفونیکننده قوی دارد.
نکته مهم: این دهانشویهها درمان قطعی عفونت دندان نیستند و اگر درد یا عفونت شدید دارید، حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید.
مقایسه دهانشویه الکلی و بدون الکل
اگر به دنبال انتخاب بین دهانشویه الکلی و بدون الکل هستید، بهتر است تفاوتهای آنها را بدانید تا متناسب با نیاز خود گزینه مناسب را انتخاب کنید.
ویژگی | دهانشویه الکلی | دهانشویه الکلی |
---|---|---|
ترکیبات اصلی | حاوی اتانول (۲۰ تا ۲۶ درصد) | فاقد الکل، معمولاً با کلرهگزیدین یا فلوراید |
خاصیت ضدباکتری | قویتر، میکروبها را سریع از بین میبرد | ملایمتر اما همچنان مؤثر |
احساس سوزش | ممکن است باعث سوزش زبان و لثه شود | بدون سوزش و ملایمتر برای لثههای حساس |
خشکی دهان | به دلیل الکل ممکن است خشکی دهان ایجاد کند | رطوبت طبیعی دهان را حفظ میکند |
ماندگاری اثر | تأثیر آن سریع است اما ممکن است کوتاهمدت باشد | ممکن است تأثیر ملایمتری داشته باشد ولی طولانیتر عمل کند |
مناسب برای | افرادی که به دنبال ضدعفونی قوی هستند | افراد با لثههای حساس، خشکی دهان یا دندانهای حساس |
طعم و بو | طعم تند و بوی قوی دارد | طعم ملایمتر و دلپذیرتر |
استفاده روزانه | برای مصرف مداوم توصیه نمیشود | گزینهای مناسب برای استفاده روزانه |
اگر لثههای حساسی دارید یا دچار خشکی دهان هستید، دهانشویه بدون الکل گزینه بهتری است.
اگر به یک ضدعفونیکننده قوی نیاز دارید و مشکلی با سوزش یا خشکی دهان ندارید، دهانشویه الکلی مؤثرتر است.
برای استفاده روزانه، معمولاً دهانشویههای بدون الکل توصیه میشوند.
نتیجه: انتخاب بین این دو به نیاز شما بستگی دارد. اگر به دنبال یک دهانشویه ملایم و روزانه هستید، گزینه بدون الکل بهتر است. اما اگر هدف شما ضدعفونی قویتر است، دهانشویههای الکلی انتخاب مناسبتری خواهند بود.
بهترین دهانشویه برای عفونت دندان
دهانشویههای حاوی کلرهگزیدین به عنوان یکی از مؤثرترین گزینهها برای مقابله با عفونتهای دندانی شناخته میشوند. این ماده به دلیل خاصیت ضدباکتریایی وسیعالطیف خود، قادر است به طور قابلتوجهی تعداد باکتریهای دهان را کاهش داده و از گسترش عفونت جلوگیری کند. کلرهگزیدین همچنین به ترمیم بافتهای دهانی کمک کرده و معمولاً پس از اقدامات دندانپزشکی برای پیشگیری از عفونتهای ثانویه تجویز میشود. به همین دلیل، از آن به عنوان استاندارد طلایی در دهانشویههای ضدعفونیکننده یاد میشود.
نحوه انتخاب دهانشویه برای عفونت دندان
هنگام انتخاب دهانشویه برای عفونتهای دندانی، معیارهای زیر را در نظر بگیرید:
مواد فعال: به دنبال دهانشویههایی با کلرهگزیدین، ستیل پیریدینیم کلرید یا روغنهای ضروری مانند اکالیپتوس و روغن درخت چای باشید که به دلیل اثرات ضد میکروبی خود شناخته میشوند.
محتوای الکل: اگر لثههای حساسی دارید یا مستعد خشکی دهان هستید، فرمول بدون الکل را انتخاب کنید، زیرا الکل میتواند باعث تحریک و خشکی شود.
توصیه یک متخصص دندانپزشکی: با دندانپزشکی مشورت کنید که بتواند دهانشویه را بر اساس شرایط خاص و نیازهای بهداشت دهان و دندان شما توصیه کند.
ترکیبات مؤثر در دهانشویه مخصوص عفونت دندان
موثرترین مواد موجود در دهانشویههای طراحی شده برای درمان عفونتهای دندانی عبارتند از:
کلرهگزیدین: این ماده دارای خواص ضدباکتریایی قوی است که به مقابله با طیف وسیعی از باکتریهای دهانی کمک میکند و در کاهش تجمع پلاک و التهاب لثه مؤثر است.
Cetylpyridinium Chloride: یکی دیگر از عوامل ضدباکتری مؤثر است که میتواند در کنترل پلاک دندان و کاهش التهاب لثه مفید باشد.
روغنهای ضروری: ترکیباتی مانند تیمول، منتول، اکالیپتول و روغن درخت چای دارای خاصیت ضدباکتریایی و ضدقارچی طبیعی هستند که به کاهش باکتریها و تسکین بافتهای ملتهب کمک میکنند.
تأثیر دهانشویه بر انواع باکتریهای مضر دهان
دهانشویه میتواند به طور قابل توجهی بر باکتریهای مضر دهان تأثیر بگذارد:
- کاهش بار باکتریایی: دهانشویههای ضد میکروبی مانند آنهایی که حاوی کلرهگزیدین هستند میتوانند بار کلی باکتری در دهان را به شدت کاهش دهند و به طور مستقیم بر سلامت بافتهای دهان تأثیر بگذارند.
- هدف قرار دادن باکتریهای خاص: برخی از دهانشویهها برای هدف قرار دادن پاتوژنهای خاصی که باعث عفونتهای دندانی و بیماریهای لثه میشوند، فرموله میشوند.
- جلوگیری از تشکیل پلاک: با کاهش سطح باکتریهای مضر، دهانشویهها از تشکیل پلاک جلوگیری میکنند که عامل اصلی پوسیدگی دندان و بیماری لثه است.
این توضیحات مفصل باید به شما کمک کند تا درک کنید که چگونه میتوان به طور موثر از دهان شویه به عنوان بخشی از روال مراقبت از دندان خود برای مدیریت و پیشگیری از عفونتهای دندانی استفاده کرد و از سلامت دهان و دندان بهینه اطمینان حاصل کرد.
نحوه مصرف دهانشویه
دستورالعملهای کلی برای استفاده مؤثر از دهانشویه:
زمانبندی: برای بهرهمندی کامل از فواید دهانشویه، بهتر است پس از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از آن استفاده کنید. این کار به از بین بردن هرگونه جرم شل شده کمک میکند و دهان شما را در یک محیط تمیز آماده میکند تا دهانشویه بتواند بهترین نتیجه را به همراه داشته باشد.
مقدار: مقدار دهانشویهای که باید استفاده کنید، معمولاً بین ۱۰ تا ۲۰ میلیلیتر است که بر اساس دستورالعملهای درج شده روی بطری محصول تنظیم میشود. از استفاده بیش از اندازه خودداری کنید.
مدت زمان: دهانشویه را باید به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه در دهان خود بچرخانید تا مواد مؤثره به خوبی با دندانها و لثهها تماس پیدا کنند و بتوانند اثرات ضد باکتری و ضد التهاب خود را اعمال کنند.
تکرار: استفاده از دهانشویه معمولاً دو بار در روز توصیه میشود. با این حال، اگر دندانپزشک شما دستور خاصی داده است، بهتر است طبق توصیههای ایشان عمل کنید تا از هرگونه عوارض جانبی جلوگیری شود.
روشهای صحیح استفاده از دهانشویه در دندانهای عفونی
هنگام برخورد با دندانهای عفونی، استفاده از دهانشویه میتواند به ویژه در مدیریت سطح باکتریها و حمایت از بهداشت کلی دهان مفید باشد. در اینجا چند نکته وجود دارد:
دهانشویه مناسب را انتخاب کنید: دهانشویه درمانی با خواص ضد باکتریایی مانند آنهایی که حاوی کلرهگزیدین هستند را انتخاب کنید که به ویژه در برابر عفونتهای دهان موثر است.
اجتناب از رقیقسازی: دهانشویه را با آب مخلوط نکنید، زیرا این کار میتواند مواد مؤثره را رقیق کرده و اثربخشی آن را کاهش دهد.
توصیههای پس از مصرف: حداقل تا ۳۰ دقیقه پس از استفاده از دهانشویه از خوردن یا آشامیدن خودداری کنید تا مواد موثره تا زمانی که ممکن است در تماس با بافتهای دهان باقی بمانند.
مشاوره: همیشه قبل از استفاده از دهانشویه برای دندانهای عفونی با یک متخصص دندانپزشکی مشورت کنید تا مطمئن شوید که برای شرایط خاص شما مناسب است و با درمانهای دیگر تداخلی ندارد.
این بینش دقیق در مورد استفاده از انواع مختلف دهانشویهها و روشهای صحیح کاربرد، به ویژه برای دندانهای عفونی، میتواند به بهینه سازی رژیم سلامت دهان شما کمک کند.
مزایا و معایب استفاده دهانشویه
مزایا:
- بهبود بهداشت دهان: دهانشویه به قسمتهایی از دهان میرسد که مسواک زدن و نخ دندان کشیدن ممکن است نتواند به آنها دسترسی پیدا کند. با از بین بردن بقایای غذا و کاهش پلاک، دهانشویه به کاهش خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه کمک میکند.
- نفس تازه: دهانشویه با خنثی کردن بوها و از بین بردن باکتریهایی که موجب بوی بد دهان میشوند، یک درمان فوری برای بوی بد دهان ارائه میدهد.
- مراقبتهای پیشگیرانه: برخی دهانشویهها حاوی فلوراید هستند که با تقویت مینای دندان، به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک میکنند.
- سلامت لثه: دهانشویههایی با خواص ضدعفونیکننده میتوانند با کاهش سطح باکتریها و التهاب به درمان و پیشگیری از التهاب لثه کمک کنند.
معایب:
- تحریک: دهانشویههای حاوی الکل میتوانند باعث خشکی و تحریک در دهان شوند که ممکن است برای برخی از کاربران ناراحتکننده باشد.
- پوشاندن مشکلات زمینهای: در حالی که دهانشویه میتواند به طور موقت بوی بد دهان را پوشش دهد، اما مشکلات زمینهای سلامت دهان مانند پوسیدگی دندان یا بیماری لثه را درمان نمیکند.
- مشکلات استفاده بیش از حد: استفاده زیاد از دهانشویهها، به ویژه آنهایی که حاوی کلرهگزیدین هستند، میتواند منجر به لکهدار شدن دندانها و تغییر در طعم دهان شود.
سن شروع استفاده از دهانشویه
استفاده از دهانشویه برای کودکان زیر شش سال توصیه نمیشود، زیرا در این سنین احتمال قورت دادن آن بیشتر است که میتواند به سلامت کودک آسیب برساند. ترکیبات شیمیایی موجود در دهانشویهها ممکن است برای معده حساس کودکان مضر باشد. برای کودکان بزرگتر و نوجوانان، استفاده از دهانشویههای بدون الکل که به طور خاص برای سنین مختلف طراحی شدهاند، توصیه میشود.
با این حال، این محصولات باید تحت نظارت دقیق بزرگسالان استفاده شوند تا از استفاده صحیح و عدم بلعیدن آنها اطمینان حاصل شود. همچنین، آموزش نحوه استفاده درست از دهانشویه میتواند به جلوگیری از خطرات و بهبود بهداشت دهان کودکان کمک کند.
موارد منع مصرف دهانشویه
آلرژی: افرادی که به مواد خاصی موجود در دهانشویه حساسیت دارند، باید از استفاده از آن خودداری کنند. مواد فعال مانند ستیل پیریدینیم کلرید، کلرهگزیدین و حتی برخی طعمدهندهها میتوانند واکنشهای آلرژیک ایجاد کنند که شامل خشکی دهان، التهاب یا خارش میشود. بنابراین، اگر سابقه حساسیت به این ترکیبات دارید، پیش از استفاده از دهانشویه باید با پزشک خود مشورت کنید.
شرایط خشکی دهان: کسانی که دچار خشکی دهان (که به آن زروستومیا هم گفته میشود) هستند باید از دهانشویههای حاوی الکل پرهیز کنند. الکل موجود در برخی دهانشویهها میتواند خشکی دهان را تشدید کند و احساس ناراحتی و خشکی بیشتری ایجاد کند. این موضوع ممکن است باعث بروز مشکلاتی مانند مشکلات بلع و تسریع رشد باکتریهای مضر در دهان شود.
بارداری و شیردهی: در دوران بارداری و شیردهی، استفاده از برخی دهانشویهها ممکن است مضر باشد زیرا بعضی از مواد شیمیایی موجود در آنها ممکن است برای سلامت مادر یا نوزاد مناسب نباشد. موادی همچون فلوراید یا برخی ترکیبات ضد باکتری ممکن است توصیه نشوند. در این شرایط، بهتر است با پزشک یا دندانپزشک مشورت کرده و از دهانشویههای خاصی که برای این دوران ایمنتر هستند استفاده کنید.
شرایط پزشکی خاص: برای کسانی که از زخمهای دهان، زخمهای آفتی یا جراحیهای اخیر دهان رنج میبرند، استفاده از برخی دهانشویهها میتواند باعث سوزش یا تحریک بیشتر شود. این افراد ممکن است به دهانشویههایی با ترکیبات ملایمتر یا فاقد مواد شیمیایی تحریککننده نیاز داشته باشند تا از تشدید علائم یا آسیب بیشتر جلوگیری کنند.
با توجه به این جنبهها، مهم است که هنگام استفاده از دهانشویه، نیازهای ویژه خود را در نظر بگیرید. درک شرایطی که ممکن است باعث حساسیت به ترکیبات موجود در دهانشویه شود، به شما کمک میکند که انتخابهای آگاهانهتری داشته باشید. این امر میتواند به شما کمک کند تا با خیال راحت و به طور مؤثر دهانشویه را به روتین بهداشت دهان خود اضافه کنید و از فواید آن بهرهمند شوید.
سوالات متداول دهانشویه برای درمان عفونت دندان
دهانشویه به تنهایی نمیتواند عفونتهای دندانی را درمان کند اما میتواند یک درمان کمکی موثر برای کاهش باکتریها و تسکین علائم باشد. بهتر است از آن همراه با سایر درمانهای دندانپزشکی که توسط دندانپزشک تجویز میشود استفاده شود.
برای عفونتهای دندانی، معمولاً توصیه میشود از دهانشویه درمانی دو بار در روز استفاده کنید، مگر اینکه دفعات متفاوتی توسط یک متخصص دندانپزشک پیشنهاد شود.
دهانشویه نمیتواند جایگزین آنتی بیوتیکها برای درمان عفونتهایی شود که نیاز به درمان سیستمیک دارند. در حالی که میتواند به مدیریت سطوح باکتریایی در دهان کمک کند، عفونتهای سیستمیک یا عفونتهای شدیدتر دهان نیاز به آنتی بیوتیکهای پزشکی دارند.
به طور کلی توصیه میشود پس از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از دهانشویه استفاده کنید تا به حذف ذرات باقی مانده و افزایش تمیزی دهان کمک کند.
دهانشویه برای نوجوانان و کودکان بالای شش سال با نظارت بزرگسالان بی خطر است. استفاده از فرمولهای بدون الکل برای جلوگیری از بلعیدنی که میتواند مضر باشد، مهم است.
دهانشویههای بدون الکل برای استفاده روزانه ترجیح داده میشوند، زیرا کمتر تحریککننده هستند، بهویژه برای افرادی که دارای دهانهای حساس یا شرایط دهان خشک هستند. دهانشویههای حاوی الکل ممکن است در از بین بردن باکتریها مؤثرتر باشند، اما همچنین میتوانند باعث خشکی و تحریک شوند.
احساس سوزش میتواند به دلیل محتوای الکل موجود در دهانشویه یا سایر موادی باشد که ممکن است بافتهای حساس دهان را تحریک کند. اگر سوزش ناراحت کننده باشد، تغییر به دهانشویه بدون الکل یا ملایمتر ممکن است کمک کند.
دهانشویههای خانگی، مانند شستشوی آب نمک، میتوانند به مدیریت عفونتهای خفیف و تسکین لثههای ملتهب کمک کنند، اما به اندازه دهانشویههای تجاری برای عفونتهای جدی مؤثر نیستند.
برخی از دهانشویهها حاوی موادی هستند که میتوانند به کاهش حساسیت دندان کمک کنند. با این حال، دهانشویههایی با محتوای الکل بالا ممکن است به دلیل اثر خشککنندگی، حساسیت را افزایش دهند. توصیه میشود فرمولهایی را انتخاب کنید که به طور خاص برای دندانهای حساس طراحی شدهاند.
برخی از دهانشویهها، به ویژه آنهایی که حاوی کلرهگزیدین هستند، در صورت استفاده مداوم و طولانی مدت، میتوانند باعث ایجاد لکههای موقتی روی دندانها شوند. جرمگیری منظم دندان و استفاده مناسب میتواند این اثر را کاهش دهد.
اثرات دهانشویه بر عفونتهای دندانی را میتوان نسبتاً سریع متوجه شد، به ویژه در کاهش علائمی مانند درد و تورم، اما تأثیر کامل آن به شدت عفونت و استفاده مداوم طبق دستورالعمل بستگی دارد.
دهانشویه جایگزین مسواک زدن و نخ دندان کشیدن نیست. منظور تکمیل این روشها است، نه جایگزینی آنها، زیرا نمیتواند پلاکها و زبالهها را به اندازه تمیز کردن فیزیکی از بین ببرد.
بهترین زمان برای استفاده از دهانشویه برای حداکثر اثر، بعد از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، صبح یا عصر است تا پاکیزگی دهان و دندان را بهبود بخشد و کنترل باکتری را افزایش دهد.
برخی از دهانشویهها، به ویژه آنهایی که حاوی کلرهگزیدین هستند، میتوانند در چسبندگی کامپوزیتهای دندانی مورد استفاده در پرکردن و سایر روشهای ترمیمی اختلال ایجاد کنند. بهتر است در صورت انجام درمانهای دندانپزشکی در مورد نوع مناسب دهانشویه مورد استفاده با دندانپزشک مشورت کنید.